De oorlog in Oekraïne heeft voedselzekerheid hoog op de publieke en politieke agenda geplaatst. De kwetsbaarheid van aanvoerlijnen en de afhankelijkheid van importen werden pijnlijk duidelijk. Iedereen van goede voeding voorzien is echter een structurele, groeiende uitdaging, een waarbij beleggers als kapitaalverschaffer een belangrijke rol kunnen spelen, stelt portefeuillebeheerder Agne Rackauskaite van Impax Asset Management, een deelneming van BNP Paribas Investment Management.
De invasie van Oekraïne zorgde voor verstoringen in de aanvoer van belangrijke voedingstoffen, zoals tarwe en zonnebloemolie, maar ook van cruciale ingrediënten in bijvoorbeeld kunstmest. Prijzen van energie en voeding gingen door het dak, met ingrijpende gevolgen voor consumenten en bedrijven. Deze ontwikkelingen hebben voedselzekerheid tot een actueel thema gemaakt voor overheden, economen én beleggers.
Los van die actualiteit staat de landbouw- en voedingssector echter ook voor grote structurele uitdagingen, stelt Rackauskaite. “In 2050 leven er 10 miljard mensen op deze wereld, een toename van zo’n 25%. Er is echter 50% meer voeding nodig, omdat mensen van wie het inkomen groeit hun voedingspatronen aanpassen, zeker in opkomende landen. Ze eten meer, en anders. Denk aan meer vlees en melkproducten. De productie van vlees is echter geen efficiënte manier van voedselproductie, leidt tot veel uitstoot van broeikasgassen en tast onze resterende bossen aan.”
Tel daarbij op de uitdagingen van de klimaatverandering voor de wereldwijde landbouwopbrengsten, de groeiende druk van landbouw op ons milieu en de enorme verspilling bij onder meer het transport en de verkoop van voeding. Rackauskaite: “Alleen al door verspilling in de hele keten, van productie tot supermarkt, verliezen we een derde deel van de voedselproductie. Dat zul je moeten oplossen als je voedselzekerheid voor iedereen wilt bereiken.” De noodzaak tot grote investeringen biedt goede beleggingskansen.
Maak bevoorradingsketens minder kwetsbaar
Volgens Rackauskaite is er een wereld te winnen als we de voedselvoorziening minder kwetsbaar maken voor verstoringen. We zien nu dat vooral landen die sterk afhankelijk zijn van voedselimporten – onder meer uit Oekraïne en Rusland – het slachtoffer werden. Schaarste drijft prijzen omhoog met vooral verstrekkende gevolgen voor de armen in opkomende markten. Sommige landen reageerden met exportrestricties van lokaal geproduceerde voedingsstoffen, waardoor de schaarste wereldwijd verder werd verergerd.
Het versterken van de lokale voedselproductie is een voor de hand liggende aanpak, waarbij producenten onder meer rechtstreeks leveren aan consumenten. Rackauskaite: “Wat we ook zien is dat ondernemingen investeren in lokale aanvoerlijnen en in verticale integratie in de keten om ze minder kwetsbaar te maken voor de grillen van externe bronnen. Bedrijven zien scherp het belang om meer grip te hebben op hun aanvoerlijnen.”
Andere duurzame oplossingen voor voedselzekerheid
Een andere belangrijke oplossing is de overschakeling naar een meer plantaardig dieet. Rackauskaite: Elke 100 gram diervoeding levert 39 gram kip op, 19 gram varken of 7 gram rund. Die verhouding is zichtbaar scheef. Plantaardige voeding is niet alleen efficiënter, maar ook beter voor het milieu, gezonder en beter qua dierenwelzijn. Meer consumenten kiezen vaker voor plantaardig, nu de kwaliteit van de producten verbetert omdat er door de groeiende vraag meer geïnvesteerd kan worden in productontwikkeling.”
De aanpak van voedselverspilling is ook noodzakelijk. Daarbij zijn er volgens Rackauskaite veel verschillende mogelijkheden omdat de verspilling plaatsvindt in de gehele keten. “Denk aan betere verpakkingen, betere koeling, een efficiënter transport en de switch naar meer houdbare ingrediënten. Technologie kan veel betekenen voor boeren in de zin van geavanceerde irrigatie- en oogsttechnologieën of tijdige waarschuwingen tegen extreme weersomstandigheden.”
Dit alles maakt voedselzekerheid een belangrijk thema voor 2022 en in de jaren erna. Om de toegang tot voedsel voor iedereen veilig te stellen is tijd, geld en nieuwe technologie nodig. Individuele beleggers kunnen hier een verschil maken, resumeert Rackauskaite.